Tinbilimsel Farkındalık
Bellek alışkanlıklarının sanı yapılanmasını askıya alan karşı jestin dilde yarattığı oto-hetero afektif iz sürümünün dolayımında şiirin ve felsefi düşünümün birbirini aydınlatan yolu çalışmalarımızın konusunu oluşturmakta. Yardımcı kitap: Esrarıengin Arkeolog: Tarihin Derin Kazsı Olarak Sanat ve Felsefenin Kesişen Duyarlık Ufku. Cem Yayınevi.
Tinbilimsel Düşünsel Etkinlik olarak Felsefi Aydınlanmanın araç-sonuç amaçlı bilimsel hipotezlerin test ve doğrulama yöntemlerine dayalı denemelerinden farklı olarak Fenomenolojik Logos Deneyimini açığa çıkarma ve oto-hetero afektif olarak dilin temsil araçlarının ve paradigma işlevinde kurallaşmalarının zihni uğrattığı sanı yapılanmasını saydamlaştırma yolu. Logos Deneyimi dildeki bellek yapılanmalarına karşı bir jest olarak ortaya çıkamadıkça, kendi tenimizin oto-hetero afektif heterojen dokusunda bir dalga hareketi uyandırmadan kaldıkça, Merleau-Ponty’nin “Dünyanın Teni” metaforu, veya Wittgenstein’ın bu karşı jesti açığa çıkaran düşünce denemelerine bağlı hatırlatmaları; veya Bergson’un “Bellek yapılanmasının izini oto-hetero afektif sezgiyle saydamlaştırma projesi; Husserl’in temsil dilini askıya alarak dilin kökenindeki Logos/sense deneyimine karşılık verme çabası; veya Heidegger’in bu deneyimin Herakleitos ve eski yunan felsefe dilinde nasıl dile geldiğine kendi yorumu üzerinden oto-hetero afektif bir dokunumla karşılık verme çabasındaki yazımı kimi felsefe okurlarında ve akademisyen yorumcularında anlamlı bir karşılık bulmadan kalmaya yazgılı görünüyor. Bu karşılık ortaya çıkamadıkça, doxa yapılanmasına hapsolan insan zihnine, burada sözkonusu Logos deneyimi anlaşılmaz, çelişik olumsuz anlamıyla paradoxal gelir ve sanı yapılanmasını saydamlaştıran dilde ve düşünmede yapılanmaya uğramış zihne kendini aşmaya bir yol oluşturan karşı jestin dili
ancak ona uygun karşılık veren oto-hetero afektif oluşa kendi saydamlaşmasının yolunu ve ışığını tutabilir. Bu nedenle, Felsefede Paradoxal karşı jestin sıçramasını yapabilen felsefecinin dili , akademik felsefe profesörünün dilinden farklı metaforlarla konuşur. Bu metaforlar, benzetmesini dilde varolan anlam kaydırmalarından değil, bizzat karşı jestinin açtığı imlem örüntüsünde oto-hetero afektif bir devinimin dokunduğu eş-anlılıktan aldığı için Paradoxal ve doxa yapılanması içindeki zihne göre anlaşılmaz, empirik, bilimsel deneyim dışıdır.
Take away the paradox from the philosopher all you are left is the professor. Kierkegaard.
Bu nedenle, Dünyanın Teni’nin Heterojen Dokusuna Düşünce Denemeleriyle Oto-hetero Afektif Giriş-Çıkışlarla Yazan Wittgenstein’ın ve Fernando Pessoa’nın Heteronomik Yazımının Farkı; daima anlam/sense deneyiminin kökeninde ben merkezli kendilik sanısını kendi merkezi dışına sürüklemesinde yatıyor. Bu farkın deneyimlenmesi, ben merkezli deneyimin, heteronomik bir imlem dokusu içinde dilde farklı kurallaşmaların farklı doğruluk-kesinlik inanışlarıyla motive olan zihinsel/ruhsal heyecan yönelimleri içinden geçiren yazım ve düşünme etkinliğinin kurduğu düşünce denemelerine uygun karşılık vermeye bağlı. Düşünce denemeleriyle yazımın heterojen deviniminin, okurlarının da ben merkezini bu dokuda oto-hetero-afektif bir etkileşimle merkezi dışına heterojen bir dokuda devinime sürükleyen hareketine uygun karşılık verebilmeye bağlı. Düşünce denemelerine uygun karşılık verme bu hareketin başlamasına ve uyanışına bağlı olarak, benlik/kendilik deneyiminin doğruluk/kesinlik inanışlarıyla yapılanmasını saydamlaştırma projesi olarak Fenomenoloji Felsefesinin Alman-Fransız dolayımına (Husserl, Heidegger, Bergson, Maine de Biran, Merleau-Ponty, Michel Henri, J.Luc-Marion ve diğerlerinin entelektüalist yazımında henüz karşılığını arayan bir saydamlaşmanın olanağı bir ışıma sunuyor.
Bu Yazım etkinliğinin Oto-hetero-Afektif Heteronomik Dolayımında Saydamlaşan Fenomenoloji Felsefesinin Tinsel Aydınlanma Ufku…
Bu Ufku Işıtan Farkındalığın Doğu Felsefesinin Buda-Zen Farkındalığıyla kesişen Evrenselliği…
* *
Katılımcıya Önsöz
Eski bir Zen hikâyesinde, öğrenci ölmek üzere olan ustasına sorar: “Hayatın boyunca aktarmaya çalıştığın öğretinin özü nedir?” Usta yanıtlar: “Uygun bir Karşılık”. (Appropriate Response)
Uygun karşılık verme meselesi Hakiki Felsefe Etkinliğinin ortaya çıkmasına bağlı olarak ortaya çıkan Üst Bilincin, Tinsel (Transcendental) Farkındalığı paylaşmanın da olanağıdır. Bir öğreti olarak, veya öğretinin özünü özetleyen bir “bilgi” ve bu bilgiye erişmekle varılacak bir bilgi inanışı olmanın ötesinde; anlam(sense/Logos) deneyiminin ortaya çıktığı Olayın dışından değil, içinden uygun karşılıkla geçerek, ortaya çıkan anlam gösterim yöneliminin ve deneyiminin dildeki adlandırma ve betimlemelerle kurallaşmalarının izini dilin kökenindeki bağlantılı olayın örüntülerinde sürebilmenin vardığı bir saydamlaşma sözkonusu. Aydınlanma ışığının paylaşılmasının imkânı bu nedenle; adlandırmalarla temsil edilen anlam farklarının, araç sonuç amaçlı bellek beklentili çağrışımlarla yapılanan zihnin yönelimleri modalitesinde ürettiği, doğruluk kesinlik vs. bilgi inanışlarının, ona temel olan norm/paradigma modalitesinde sabitlenen kurallarının yapılanmasının izini, kişinin Logos deneyiminin içinden uygun karşılıkla (oto-hetero afektif heterojen bir duyarlığın devinimi içinden) sürebilmesine bağlı. Böylece, Logos deneyiminin ortaya çıktığı olayı içinden dolayımlayan uygun karşılık imkânını; kişinin dilin temsil araçlarının kurallaşmalarının ve bellek yapılanmasının izini kendi ben merkezi dışında farklı imlem örüntülerinin kurallaşmaları içinde sürebilmesiyle yaratıyor.
Temsil araçlarının kullanım kurallarıyla şeyleştirdiği dünyayı, Anlamı/sense formlandıran Olayın imlem (signification) örüntülerinin (Logos) içinden geçen bu Temas, oto-hetero afektif tepkilenme ve sonuçların eşanlı heterojen oluşunun Temâsı. Bu temâs, ben ve ben olmayanın anlam farklarının iç bağlantılı (signification) olarak deneyimlendiği oto-hetero afektiv tekil (singular) bir temas içinden imlem/anlam (sense) farklarının bağlantılı dokusuyla heterojen bir temâs. Bu temas noktası oto-hetero afektif bir etkileşimin modülasyonları, salınımları içinden dilde ad ve betimlemelerle bir temsil ve kullanım dokusu dokuduğunu saydamlaştırdığı dolayımda, tarihsel ve kültürel dokuyu dokuyan kuralların yapılanmaların da izini sürmenin imkânını doğurmakta. Örneğin, dokunumun heterojenik temâs noktasının imlem farklarının bağlantılarıyla etki tepki merkezli yapılanan, kurallaşan bellek merkezi, ben merkezli zihinsel, ruhsal doğruluk kesinlik inanış ve deneyimlerinin öznellik ve nesnelliğe bölünen araç sonuç amaçlı bellek beklentili yönelim yapılanmasını da saydamlaştırıyor. Dilin temsil araçlarının ve kurallaşmalarının izini süren saydamlaştırılması dildeki inanış sistemlerinin yapılandırdığı insan modalitesindeki zihnin de kendisini uygun karşılık içinden saydamlaştırmasının da imkânı. Bu imkân yapılanmış benlik, kimlik vs. tarihsel kültürel benlik inanışlarının etik-estetik değerlerinin de uygun karşılık içinden tartısını yapabilmenin de imkânı.
* *
“External prompting takes place only when the self is deficient in making itself heterogeneous internally – and in touching itself!!!”1 (Novalis)
Logos’a Uygun Karşılık vermenin imkanını ve engelini Novalis, kişinin dünyayı hep kendi dışında nesneler/olaylar olarak görmeye ve deneyimlemeye tepkilenen yönelim ve sanı yapılanmasına bağlı psiko-somatik koşullanmalarının yarattığı
ego-merkezli bir benlik/kendilik deneyimine bağlı bir sakatlanma ve kötürümleşmenin; ben’in, ben olmayan bir Öteki Oluşla iç bağlantılı heterojen birliğine oto-hetero afektif dokunan dolayımına uygun karşılık vermesini ve bu dolayımı deneyimlemesini engellemesinde görür. Anlam (sense) ve onu ifade eden formun bağlantılı tezahürüne olayın içinden dokunarak tanıklıktan doğan Logos deneyimi bu sakatlanmayı, aşmayı, kişinin yapılanmış benlik ve bellek alışkanlıklarıyla ortaya çıkan kötürümleşme engelini aşmayı talep etmekte.
Şu yukarda özetlenen felsefi düşünmenin ufkunu ve insana sunduğu imkänı dikkate almak koşuluyla insan yeniden düşünmeli şimdi Sokrates’in ünlü klişe tekrarlara uğrayan sözü üzerinde: “Üzerinde düşünülmemiş yaşam yaşamaya değmez.” Burada “Değmez” sözü, kendi hakikatine değmemek, değdiği sanısı içindeki değer ve doğruluk normlarının yapılanmalarının tutsağı kalarak bu imkânı ıskalamaya işaret ediyor.
Öte yandan Felsefi sorgulamanın da burada yukarda işaret edilen uygun karşılığı dolayımlamaya karşılık veren asli damarı ile bu dolayımın dışında sürüklenen; mantıksal kurgular ören ve kendi örüntülerinde oyalanan, akademik kılıkta bir terminoloji ve söylem içinde kendi popüler ustalarını üreten bir damar da var. Bu ayrımı gözeterek, felsefe çalışmalarımızın kapsamı aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Tinbilimsel Farkındalık deneyiminin Fenomenoloji Felsefesinin Dolayımında Husserl, Heidegger ve Fransız oto-afektif fenomenoloji akımı içinde bulduğu karşılık, kavramsal tasvirlerle karşımıza çıkar. Oysa, Wittgenstein bu deneyimi bizzat düşünce denemeleriyle imlem (signification) bağlantılı örüntüler (konfigürasyonlar) kurgulayarak deneyime açar.
Bu deneyim anlamın(sense) form ve ifade olarak gövdelendiği/vücȗda geldiği; ben merkezli gövdenin anlam/sense deneyiminin ifade bulduğu – ve içinde
Vücȗd bulduğu asli dokusunu farketmeye açar. Wittgenstein bunu dilde adlandırma gösterimi ile bir anlam farkının temsilinin imkanı olarak heterojen Vücȗda gelmenin imlem bağlantılı konfigürasyon dokusu ile onu bütünüyle unutmuş, araç sonuç amaçlı dilin temsil araçlarının bellek çağrışımlı, kendi anlamının asli temsilcisi gibi deneyimlendiği sanısı içinde gösterim ve adlandırma sanıları içinde yapılanmış insan yöneliminin gösterim ve deneyim sanıları ile çarpıştırır. Çarpışma daima unutulan, gösterim ifadesinin bağlantılı olarak bir anlam/sense ifade ettiği konfigürasyonu deneyim içinde kavramaya, derin anımsamaya bir çağrıdır. Wittgenstein’ın insan düşüncesine bu düşünce denemeleri aracığıyla en derinden bir uyanışa Farkındalık kapısını aralayan dokunuşları, ne yazık ki, kendisinin de tahmin edebildiği üzere henüz uygun karşılık bulmak yerine, kavramlaştıran klişelerle akademik tez, makale vs. yazımının malzemesi olmaktan kurtulamamıştır. Bu durum elbette felsefenin her şeyden önce sorgulayan, kendini, kendi hakikatini doğru kavramak için düşünmeyi, yazmayı talep ederken, kitle zihniyetinin haberleşme, bilgilenme, bilgilendirme alışkanlıklarıyla konuşan, yazan, dinleyen, insanı aşan bir düşünme ve yazım dolayımı dolayımlamasıyla ilgili. Kitle zihniyetinin bu bilgilenme sanılarını zaman zaman pek açıkça dışavuran ne yazık ki çok aymazlık içinde bir söz, insanı bu sözü söyleyenler adına gülmekle ağlamak arasında bırakan bir söz : “En karmaşık felsefe sorunlarını bile kolay ve açık anlaşılır bir biçimde aktaran kimselere yapılan atıflarda kendi gösterir. Bu söz, elbette bu tür sözümona bilgi aktarımlarına karşılık bir iltifattır. Felsefi sorgulamanın metinlerini metnin dokusuna nüfuz etmenin, insanın kendi en derin sanı yapılanmalarıyla çarpışma ve önceden fark etmediklerini fark ede ilerlemeyi talep eden “derin aydınlanma” yollarında kendilik yapılanmalarına nüfuz etme etkinliği olarak sorgulamaya katılmaksızın ele geçirileceğine ve kolay anlaşılır bir dille aktarılacağına dair bu sanı ne denli yaygındır!
Öte yandan felsefe bir sorgulama etkinliği olarak, yukarda belirtmeye çalıştığım üzere insanı kendi kendisinin en temelli kökleşmiş sanı yapılanmalarıyla çarpıştıran, bu çarpışmanın yarattığı fay kırılmasının oto-hetero-afektif izinden anlam(sense)deneyimi olarak Logos’un dilin temsillerinin, anlatı kurgularının, kurallaşmaların, paradigmaların baskısı ve tarihsel yükü altında yapılanan insan benliğinin, kendilik deneyimine dair öznellik-nesnellik kutuplu ruhsal duygu ve heyecan dünyasını oto-hetero-afektif heterojen bir dokunun imlem örüntüsü içinden saydamlaştırmadır. Bu saydamlaşmaya katkıda bulunmayan, felsefe adına her türlü tartışma, argümantasyon örgüsü, sadece hedefini yitirmiş bir entelektüalizm olarak kalmakla kalmaz, manevi kültüre tinsel bir saydamlaşma içinden derinlik katacak fark etmediği bir boyutu da kendi yüzeysel kavramlaştırmaları ve anlatısıyla örter. Sonuç kolay ve açık anlaşılır olduğu ölçüde yukardaki türden acınası takdirlerle karşılık bulsa da. Bu hazin durumu Nietzsche’nin ironisi tam olarak özetler:
“Derinliklerden feyz alanlarla, bulanık suda balık avlayanları halk kolaylıkla bir tutar.”
Tinbilimsel Farkındalık etkinliği olarak felsefi düşünmenin sözlü-yazılı metinleri daima; insanı kendisi, kendilik deneyiminin doğruluk-kesinlik bilgi ve inanış yapılanmasını kendisi için saydamlaştırmaya yönelik bir sorgulamaya etkin olarak katılmayı içerir. Öte yandan bu özgün sürece ilişkin yorumların, tartışma mantığının ürettiği metinlerin, konuşmaların her zaman bu özgün sürecin kendi yaratıcı ışığını pırıldattığı söylenemez. Öyle ki, Wittgenstein kendi yazdıklarının kitap olarak yayınladığında, akademik yayın ve yazım dili içinden düşünen insanların yorumuna uğrayacak olmasının, metinlerinin yaratıcı devinim akışına uygun karşılık verecek okurlara da köstek olmasından neredeyse emin olarak, onlar tarafından çabucak unutularak, uygun karşılık verecek okurlara kalmayı diler. Bu durum kaçınılmaz olarak böyle. Herakleitos da ilk cümlesiyle okurun
kendi sözüne uygun karşılığı veremeyeceğine dair bir sözle başlar. Elbette bu söz uygun karşılığın önemini sinyalleyen bir söz olarak okura bir uyarıdır aynı zamanda.
Tinbilimsel Farkındalık etkinliği olarak felsefi sorgulamanın ruhsal/psişik yapılanmanın izini anlam/manâ (sense) olayının arketipik imlem (signification) bağlantılı olay kökeninden hareketle aydınlatması, en baştan bu farkındalığın etkinliğe geçmesini talep eder bir durum. Bu nedenle, insanı; onun kendilik bilincini; kendilik deneyimine dair doğruluk-kesinlik inanışlarıyla karşı karşıya hesaplaşmasını talep etmekte.
Descartes’ın metni, bu hesaplaşmayı, metot kuşkusunun bedenin kendiliğine dair doğruluk kesinlik inanışlarının da kesin olmadığını keşfeden zekanın mutlak kesinliğini temel alan metot ışığıyla bilgi ve kendilik inanışlarımızın mekan zaman düzeninde bir yer kaplamanın modaliteleri olduğunu; yer kaplamayan, bu nedenle yerkaplama modalitesindeki sanılara aşkın tinsel bir tözün farkındalığı içinden bir saydamlaşmayı okurlarıyla paylaşmaya açmak ister. Edmund Husserl, Descartes’ın projesini, dilin temsilleriyle ve kurallarıyla yapılanan insan zihninin her türlü doğruluk kesinlik inanışlarıyla yapılanmış modalitesini parantez içinde askıya alarak dilin kökenindeki anlamın (Logos/sense) tezahür ettiği olaya odaklı her türlü ön inanışı/kabulü (presuppositio: Öndayanak) askıya alan bir inceleme ve tasvire dayanan bir yönteme dayanarak yazar. “Fenomenolojik inceleme ve tasvir olarak” felsefe tarihine geçen yöntemi, zihnin öznellik-nesnellik kutuplu yapılanan yönelim modalitelerini saydamlaştırma projesi olarak yazdığı metinler; anlam/sense olayının tezahür bağlamını karakterize eden özlerin ben/kendilik merkezli bir öznellik nesnellik deneyiminin modalitelerini nasıl yapılandırdığını saydamlaştırmaya yönelik tasvirlerle ilerler. Tasvire dayalı metinler, tezahür bağlamını görünür saydamlığa çıkardığı ölçüde, oto-hetero afektif bir etkileşimin de bir anlam (sense/logos) deneyiminin ortaya çıktığı görüngü dokusuna dokunan bir düşünme dolayımından yaratıcı motivasyonunu alır.
Öte yandan Husserl’in gündelik deneyimin doğruluk-kesinlik inanışlarının yapılanmasını Descartes’ın metot kuşkusuna benzer bir yöntemle askıya alma yöntemi, Husserl’in tasvirleri boyunca kendi ufkunu açan yörüngeler izlese de, bu izlekler bugün de, hiç de kolay izlenir, anlamlandırılabilir izlekler oluşturmaz. Bu durum, Heidegger’in insan zihninin tarihsel kültürel öznellik nesnellik kendilik bölünmesi içinde yapılanmasının da kökenindeki anlam/logos olayının Physis deneyimi olarak Anaksimander, Herakleitos, Parmenides, Platon ve Aristoteles’te bulduğu karşılıkları kendi düşünmesine ve yazımına zemin alarak sürdürmesini de bir ölçüde açıklar. Heidegger, insanın tarihsel kendilik benlik doğruluk kesinlik inanışlarının sanı örüntüsü ve yapılanması içinde tarihsel kültürel değer ve doğruluk inanışlarıyla etik ve estetik değer duyguları yapılanmış insanın, tarihin ve insanın hakiki değerlerini yaratan hayatın yaratıcı tezahür dokusunun Varlığına dokunmadıkça, bu dokunumu dolayımlayan bir zekânın farkındalığından pay almadıkça, gerçek tarihsel misyonunu gerçekleştirmekten; dilin, tarihsel kültürün norm ve kodlarının belirlemesi ve koşullaması altında bir varlık olmaktan öteye gitmeyeceğini; bu öteye gitmenin anlamını ve olanaklarını hem Nietzsche’yi anarak, hem Nietzsche’nin Güç-İstenci” kavramlaştırmasının bir yol kaybı olarak sınırlandırmalarını sorgulayarak vurgular.
* *
TİNBİLİMSEL FARKINDALIK ETKİNLİĞİ OLARAK FELSEFİ SORGULAMANIN RUHSAL PSİŞİK YAPILANMANIN İZİNİ ANLAM (SENSE) OLAYININ ARKETİPİK İMLEM BAĞLANTILI KÖKENİNDEN HAREKETLE AYDINLATMASI BAŞTAN BU FARKINDALIĞIN ETKİNLİĞE GEÇMESİNİ TALEP EDER BİR DURUM. BU NEDENLE İNSANI, BENLİK BİLİNCİNİN KENDİLİK DENEYİMİNİ SORGULAMAYA ÇAĞIRAN FELSEFİ SEZGİNİN ETKİN KARŞILIK BULABİLMESİ BU SORGULAMA SÜRECİNİN KİŞİYİ KENDİ KENDİSİNE
DAİR DOĞRULUK-KESİNLİK DENEYİM İNANIŞLARIYLA KARŞI KARŞIYA GETİRMESİNE; BU DENEYİM İNANIŞLARINI ANİDEN FARKETMEKLE YAŞANAN BİR TÜR ÇARPIŞMAYI DENEYİMLEMESİNE BAĞLI.
İŞ BURADA BİTMİYOR TABİİ, BU ÇARPIŞMALAR BİR BAŞLAMA NOKTASI. FAKAT ÖYLE BİR BAŞLAMA NOKTASI Kİ VE HEP O BAŞLANGIÇ VE ÇARPIŞMA ANININ UYANIKLIĞINDAN SÖZÜ BAŞLATMAYI, BU UYANIKLIĞIN IŞIĞINI YAKAN OTO-HETERO AFEKTİF DOKUNUMUN AKIŞINDAN HAREKET ALAN BİR İZ SÜRÜMÜ.
BU HAREKETİN KENDİLİĞİNDENLİĞİ DOLAYIMSIZ OLARAK DENEYİMLENİRKEN BELLEĞİN ETKİ TEPKİ MERKEZLİ BİR HAREKET OLARAK BU AKIŞIN İÇİNDE DİLİN ADLANDIRMALARINI ARAÇ SONUÇ AMAÇLI BİR BELLEK HAREKETİ OLARAK NASIL OTONOM BİR KENDİLİK MERKEZİ VE DENEYİMİ OLARAK DENEYİMLER HALE GELDİĞİ SAYDAMLAŞMAKTA.
BU SAYDAMLAŞMA YOLU, SÖZÜN ARAÇ SONUÇ AMAÇLI KULLANIM ARAÇLARI OLARAK YAPILANMALARIYLA KURALLAŞAN; NORM/PARADİGMA OLARAK KATILAŞAN MANTIĞIYLA; İNSANIN KENDİLİK DENEYİMİ OLARAK KENDİ KENDİSİNİ HEM İÇİNDEN BİR BELLEK VE İMGELEM YAPILANMASI OLARAK, HEM KENDİ DIŞINA YÖNELİK NESNELER, OLAYLARLA İLİŞKİ İÇİNDE DENEYİMLEYEN BİR KENDİLİK OLARAK DENEYİMLEMESİNİN YAPILANMASINI AYDINLATAN BİR SAYDAMLAŞMA YOLU.
SAYDAMLAŞMANIN ÖZNESİ ARTIK ESKİ SANI YAPILANMASI İÇİNDEKİ ÖZNELLİK, BENLİK, KENDİLİK DENEYİMİYLE SINIRLI, DİLİN TEMSİL ARAÇLARI, KURALLARI, KODLARI, NORMLARIYLA KENDİLİĞİNİ DENEYİMLEYEN, KATILAŞTIRAN, YÜCELTEN VEYA ALÇALTAN, SANI ÖRÜNTÜSÜYLE ÖRÜLMÜŞ BİR KENDİLİK DEĞİL, BU KENDİLİK/BENLİK ÖRÜNTÜSÜNÜN YUMAKLANMASINI ÇÖZE-YAZMANIN DOLAYIMINDA SAYDAMLAŞTIRAN SÖZÜN TİNSEL ETKİNLİĞİ.
GURULAR, YAŞAM KOÇLARI, PSİKOLOGLAR, PSİKİATRİSTLER, NÖROBİLİMCİLER VS. UZMANLAR, FELSEFE UZMANLARI AKADEMİSYENLER TARAFINDAN ISKALANAN FELSEFE BAHÇESİNİ KAZAN, TOHUMLAMAYI SÜRDÜREN FELSEFİ SORGULAMA ETKİNLİĞİNİN FARKI ANCAK BİZZAT SORGULAMAYA KATILMA İÇİNDEN KAZANILAN BİR AYDINLANMA, “AŞKIN” (TRANSCENDENTAL) BİR FARKINDALIK DENEYİMİ OLARAK PAYLAŞILABİLİR BİR DENEYİM.
ÖTE YANDAN, SÖZKONUSU DENEYİM BİR MEDİTASYON DENEYİMİ OLARAK “SESSİZ” “DİL-ÖTESİ” VS NİTELEMELERLE NİTELENDİĞİ ZAMAN, (ZATEN KENDİ İDDASIYLA ÇELİŞİK “SESSİZ”, “DİL-ÖTESİ” VS. NİTELEMELERİN ÇAĞRIŞIMLARININ ETKİSİ ALTINDA NE KENDİSİNİ İNSANA AÇABİLİR; NE DE SİNİRBİLİM, BEYİN, BİLİŞSEL BİLİM (COGNITIVE SCIENCE VS. VS. SÖZÜMONA BİLİNCİ BİLİMSEL ARAÇ SONUÇ AMAÇLI BEYİN HARİTALAMA, RESMETME, TEMSİL ETME VS. YOLLARLA.
DİLİN TEMSİL ARAÇLARI, KURALLARI, ANLATILARI NORMLARIYLA ÖRÜLMÜŞ VE KOŞULLANMIŞ BİLİNÇ VE ONUN PSİKOLOJİK MUTLULUK , SÜKUNET ARAYAN HUZURSUZLUĞU İÇİNDEKİ RUHSAL HALİ ANCAK AŞKIN BİLİNCİN IŞIĞINDA ARADIĞI KARŞILIĞI BULABİLİR.
SORGULAMA ETKİNLİĞİNİN İNSANI KENDİLİK DENEYİMİNE DAİR DOĞRULUK KESİNLİK İNANIŞLARIYLA (DOXA) ÇARPIŞTIRMA ANININ PIRILDATTIĞI IŞIK ALTINDA LOGOS DENEYİMİNE UYGUN KARŞILIK VERMESİNİN İMKANI, BELLEK ZAMANININ PARÇALADIĞI KENDİLİK DENEYİMİNİN ZAMANSAL BİYOGRAFİSİNİ DE YENİDEN KENDİ BÜTÜNLÜĞÜ İÇİNDE DOLAYIMLAYA YAZMANIN DA İMKANI.
BU YAZIMIN DOLAYIMLADIĞI OTO-BİYOGRAFİ HEPİMİZİN BİYOGRAFİSİNE DOKUNUR YARATICI OTO-HETERO AFEKTİF DOKUNUMUN DOLAYIMI OLARAK. BU ANLAMDA FELSEFE YAPMA ETKİNLİĞİ, DAİMA HEPİMİZİN HAYATINA DOKUNAN OTO-
BİYOGRAFİK BİR SORGULAMA YÖRÜNGESİ İÇİNDE KENDİ ASLİ DOKUSUNA BÜKÜLÜR. SORGULAMA ETKİNLİĞİNİN YAPILANMIŞ BENLİĞİN KENDİLİK DENEYİMİNİ OTO-HETERO AFEKTİF ÇARPIŞMALARLA KENDİ ASLİ DOKUSUNDA DEVİNDİRE- SAYDAMLAŞTIRAN SORGULAMA YÖRÜNGESİ KENDİ DOKUSUNA BÜKÜLEN DOKUNUMUYLA, HEPİMİZİN KENDİLİĞİNE DOKUNUR.
BÖYLECE NOVALİS’İN FELSEFE BAHÇESİNİ YEŞERTMEKLE SÖZÜNÜ YENİDEN HATIRLAYALIM: “ARKADAŞLAR TOPRAK ÇORAK, O KADAR ÇOK TOHUM ATMALIYIZ Kİ, BİR PARÇA VERİM ALALIM.”
“BİLİNCİ” AYDINLATAN BİLİNÇ KENDİSİNİ SANI İÇİNDEKİ BİLİNCİN SANI YAPILANMASINI KENDİ KENDİNE YENİ BİR UYANIŞLA FARKEDECEK BİR DOKUNUŞ, OTO-HETERO AFEKTİF BİR SARSINTI YARATMASIYLA PSİKO-SOMATİK BELLEK YAPILANMASI İÇİNDE İÇ VE DIŞ DÜNYAYA BÖLÜNMÜŞ BİLİNÇ DENEYİMİNDE HETEROJEN BİR DUYARLIK DEVİNİMİNİ HAREKETE GEÇİRİR. BU HETEROJEN OLUŞ GEÇİRDİĞİ ANLAM(SENSE) DENEYİMİNİ ANCAK O ANLAMI DOĞURAN BİR ETKİ VE TEPKİLENME ZİNCİRİNİ TAKLİT EDEN, BENZETMELER, METAFORLAR ÜZERİNDEN BİR BİLİNÇ DENEYİMİ OLARAK BAŞKALARINDA UYANDIRABİLİR. DİLDE ADLANDIRMA VE BETİMLEMELERLE ANLAM FARKLARININ TEMSİL EDİLMESİNİN KÖKENİNDE BU NEDENLE EPİSTEMOLOJİK OLARAK ANALİZ EDEN VE ANLAMI DUYUMLAYAN VEYA ALGILAYAN AD VEREN BİR ÖZNE/BİLİNÇ DEĞİL HETERONOMİK BİR DUYARLIĞIN TEPKİLENMELERİYLE FORMLANAN BENZETMELERİN SONUÇLARININ PAYLAŞILMASINDAN DOĞAN YENİ SONUÇLAR VARDIR. ÖRNEĞİN “BENZERLİK” KAVRAMININ, BENZER GÖRÜNÜŞLERLE TANIMLANMASI BÖYLE BİR SONUÇTUR. BU TANIMLAMANIN İMKANININ FİİLİ OLARAK HETERONOM BİR TEZAHÜR SÜRECİNE DAYANDIĞININ FARKEDİLMEDEN KALMASI, SANKİ BU TANIMLAMALARIN BENZERLİK VE FARKLILIKLARI TANIYAN, ALGILAYAN BİR ÖZNELLİĞİN ALGILARINDA ANLAMINI BULDUĞU SANISINI VE EPİSTEMOLOJİK KURGUSUNU YARATABİLİR. ÜSTÜNE ÜSTLÜK,
BİR SANI VE KAFA KARIŞIKLIĞI KURGUSU OLDUĞUNUN FARKINDA OLMAYAN AÇIK SEÇİK, MANTIĞI KOLAYCA ANLAŞILAN BİR KURGU OLARAK HEM DE!
Erkut Sezgin,
14 Şubat 2020.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder